ทวย

บางครั้งเรียกว่า คันทวย เป็นส่วนหนึ่งของสถาปัตยกรรมไทยที่ทำหน้าที่ค้ำยันระหว่างผนังอาคาร (หรือเสา) และชายคาในแนวเฉียง โดยการแกะสลักไม้ ปั้นปูน หรือหล่อโลหะ นิยมทำเป็นลายโปร่ง หรือฉลุลายเป็นรูปนาค ดอกไม้ใบไม้ หรือลวดลายอื่นๆ ตามความนิยมในแต่ละท้องถิ่น คันทวย พระระเบียง วัดพระธาตุช่อแฮ จังหวัดแพร่ ที่มา: https://th.wikipedia.org/ อ้างอิง:  สำนักโบราณคดี...

อ่านเพิ่มเติม »

ถะ

เจดีย์ในสถาปัตยกรรมจีน แกะสลักจากหิน มีลักษณะเป็นอาคารซ้อนชั้นขึ้นไป เป็นส่วนหนึ่งของอับเฉาเรือ วัสดุใช้ถ่วงเรือให้มีน้ำหนักเพื่อให้สามารถฝ่าคลื่นลมและพายุในท้องทะเลได้ ถะ หรือ เจดีย์หินแบบจีน ตั้งเรียงรายโดยรอบพระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม ที่มา: http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=24&t=19319 อ้างอิง:  สำนักโบราณคดี...

อ่านเพิ่มเติม »

ตริภังค์

ท่ายืนเอียงกายสามส่วน ได้แก่ เอียงจากส่วนเท้าถึงสะโพก เอียงจากสะโพกถึงไหล่ และเอียงจากส่วนไหล่ถึงศีรษะ เป็นลักษณะที่นิยมในศิลปะอินเดียแบบคุปตะ ในช่วงราวพุทธศตวรรษที่ 9-11 พระพุทธรูปประทับยืนปางประทานอภัย พิพิธภัณฑ์เมืองสารนาถ ศิลปะอินเดียแบบคุปตะ (จากหนังสือประวัติศาสตร์ศิลปะประเทศใกล้เคียง...

อ่านเพิ่มเติม »

ดินเชื้อ (grog)

เป็นส่วนที่ใช้ผสมกับดินเหนียวในการปั้นภาชนะดินเผา ทำจากดินเผาไฟหรือเศษภาชนะดินเผาที่แตกหักแล้วนำมาบดผสมกับวัสดุอื่นๆ เช่น แกลบ ฟางข้าว ทราย เป็นต้น จากนั้นนำมาปั้นเป็นก้อน ตากให้แห้ง เผาไฟให้สุก แล้วนำมาบดให้ละเอียด ก่อนจะนำไปผสมกับดินเหนียวขึ้นรูปภาชนะ เวลาเผาไฟจะช่วยให้ดินไม่หดตัวมากเกินไปจนบิดเบี้ยวผิดรูปร่าง ดินผสมแกลบ...

อ่านเพิ่มเติม »

ฐานเขียง

ฐานที่อยู่ชั้นล่างสุดรองรับฐานช้นต่างๆ ของเจดีย์ มักมีลักษณะเรียบง่าย ไม่มีลวดลายประดับตกแต่ง บางทีเรียก เขียง หรือ ชั้นเขียง ฐานหน้ากระดาน ชั้นหน้ากระดาน หากมีฐานเขียงซ้อนกันมากกว่า 1 ชั้น เรียกชุดฐานเขียง ชุดฐานเขียงสามชั้นด้านล่างสุด รองรับฐานอื่นๆ ของเจดีย์ทรงดอกบัวตูม ศิลปะสุโขทัย ที่มา: http://www.reurnthai.com/index.php?topic=3622.0 อ้างอิง:  สำนักโบราณคดี...

อ่านเพิ่มเติม »

ซุ้มเรือนแก้ว

ซู้มที่เป็นกรอบรอบพระพุทธรูป เป็นการออกแบบเชิงสัญลักษณ์แทนเรือนที่ประทับของพระพุทธองค์ที่พระอินทร์เนรมิตถวายให้ในสัปดาห์ที่ 4 หลังการตรัสรู้ พระพุทธชินราช วัดพระพุทธชินราช จังหวัดพิษณุโลก ภาพโดย Poowiang Choun อ้างอิง:  สำนักโบราณคดี กรมศิลปากร. ศัพทานุกรมโบราณคดี. กรุงเทพฯ: สำนักโบราณคดี...

อ่านเพิ่มเติม »

ฉนวน

หมายถึงทางเดินที่มีเครื่องกำบังอยู่สองข้าง ได้แก่ กำแพง ผนัง หรือแผงบังตา เป็นทางสำหรับเชื่อมต่อระหว่างอาคาร เป็นทางเดินสำหรับพระมหากษัตริย์หรือเจ้านายฝ่่ายใน ฉนวนทางเดินที่วัดมเหยงค์ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ที่มา: http://topicstock.pantip.com/religious/topicstock/2009/09/Y8313557/Y8313557.html อ้างอิง: สำนักโบราณคดี...

อ่านเพิ่มเติม »

จระนำ

บริเวณที่ประดิษฐานพระพุทธรูป หรือรูปเคารพต่างๆ มักทำเป็นช่องตรงผนังของเรือนธาตุ ยื่นออกมายื่นออกมาแต่ไม่มาก ประกอบด้วยตัวเรือน เสา และซุ้ม แต่หากยื่นออกมาจากผนังมากมักเรียกว่า มุขจระนำ ซุ้มจระนำของเจดีย์กู่กุด หรือเจดีย์มหาพล วัดจามเทวี (กู่กุด) จังหวัดลำพูน ที่มา: http://www.oknation.net/blog/phaen/2008/01/23/entry-1 อ้างอิง:  สำนักโบราณคดี...

อ่านเพิ่มเติม »

กี๋

กี๋ เป็นวัสดุที่ใช้รองภาชนะในขณะทำการเผา เพื่อมิให้ภาชนะติดกันหรือเกิดความสกปรก กี๋ทำมาจากดินเผา และมีหลายรูปร่าง ได้แก่ กี๋เม็ด กี๋ท่อ กี๋จาน กี๋แท่ง เป็นต้น ที่มา: http://www.nongsaengdc.com/?page_id=185 อ้างอิง กรมศิลปากร, สำนักโบราณคดี. 2550. ศัพทานุกรมโบราณคดี. กรุงเทพฯ:...

อ่านเพิ่มเติม »

อชาตศัตรู

พระเจ้าอชาตศัตรู ทรงเป็นกษัตริย์พระองค์ที่ 3 แห่งแคว้นมคธ (อยู่ทางตอนเหนือของอินเดีย) ทรงเป็นพระโอรสในพระเจ้าพิมพิสารและพระนางเวเทหิ ครั้งพระมารดาทรงพระครรภ์ ปรารถนาเสวยเลือดพระสวามี พระเจ้าพิมพิสารทรงรองพระโลหิตของพระองค์ให้เสวย ซึ่งโหราจารย์ได้ทำนายไว้ว่าพระโอรสจะทำปิตุฆาต ครั้นพระโอรสเติบใหญ่ได้รับการเสี้ยมสอนจากพระเทวทัตยุยงให้ปลงพระชนม์พระบิดาของตนเองเพื่อชิงบัลลังก์...

อ่านเพิ่มเติม »

คเณศ (Ganesh)

พระคเณศ (Ganesh) หรือ พระพิฆเณศ หรือ พระคณปติ (Ganapati) หนึ่งในเทพองค์สำคัญในศาสนาฮินดู ทรงเป็นเทพเจ้าแห่งความรู้ มีปัญญาเป็นเลิศ ปราดเปรื่องในศิลปวิทยาทุกแขนง และทรงเป็นเทพเจ้าแห่งอุปสรรคทั้งปวง พระคเณศทรงเป็นโอรสของพระศิวะและพระนามปารวตี (พระอุมา) พระองค์ทรงได้รับการบูชาก่อนเทพองค์อื่นๆ ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวได้รับนับถือว่าเป็นเทพแห่งศิลปวิยาการด้วย ลักษณะเด่นของพระองค์...

อ่านเพิ่มเติม »

เงินราง (Silver bar)

เป็นเงินตราโบราณทำจากโลหะเงินเกือบบริสุทธิ์ โดยมูลค่าของเงินคิดตามน้ำหนัก นิยมใช้ในอาณาจักรล้านช้างโบราณและอาณาจักรเขมร ลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ที่ปลายทั้งสองด้านโค้งงอออกเล็กน้อยเหมือนรูปเรือ "ฮาง" สำเนียงไทยออกเสียงว่า "ราง" ด้านบนมีร่องตรงกลาง มักมีตัวอักษรจีนตอกประทับไว้บอกรัชกาลที่ผลิต เงินราง...

อ่านเพิ่มเติม »

คชลักษมี

เป็นรูปเคารพของพระลักษมีประทับนั่งตรงกลาง มีรูปช้างสองเชือกใช้งวงถือหม้อน้ำทำท่ารดน้ำอภิเษกให้พระนางลักษมี แสดงถึงสัญลักษณ์แห่งความอุดมสมบูรณ์ และมักพบในศิลปะเขมร ภาพคชลักษมีจากหน้าบันปราสาทบันทายสรี ประตูซุ้มชั้น 2 ตะวันออก ศิลปะขอมแบบบันทายสรี ที่มา; http://www.thapra.lib.su.ac.th/ อ้างอิง:  สำนักโบราณคดี...

อ่านเพิ่มเติม »

ขวานหิน (stone axe)

เครื่องมือหรืออาวุธที่มีใช้มาแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ในการสับ ตัด ฟัน ผ่า วัตถุสิ่งของ ทำมาจากหินกรวดแม่น้ำ และหินประเภทต่างๆ ตามแหล่งวัตถุดิบที่แตกต่างกันในแต่ละภูมิประเทศ นำมากะเทาะจนเกิดเป็นคม มีลักษณะที่กะเทาะหยาบๆ ในยุคแรกๆ แล้วพัฒนารูปแบบที่หลากหลาย จนถึงการฝนขัดที่ผิวหินและคมจนเรียบสวยงาม อาจใช้ประกอบด้ามจับที่ทำด้วยไม้...

อ่านเพิ่มเติม »

ก่อนประวัติศาสตร์, ยุค (Prehistory)

เรื่องราวหรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในอดีตก่อนที่มนุษย์รู้จักประดิษฐ์ตัวอักษร การสิ้นสุดสมัยก่อนประวัติศาสตร์ในแต่ละท้องที่ไม่พร้อมกัน ในเอเชียตะวันตกรู้จักประดิษฐ์ตัวอักษรที่เก่าแก่ที่สุดในโลกราว 5,000 ปีมาแล้ว ในขณะที่บางพื้นที่ยังปรากฏกลุ่มชนที่มีพื้นฐานการดำรงชีวิตแบบดั้งเดิม ไม่รู้จักใช้ตัวอักษร...

อ่านเพิ่มเติม »