อภิธานศัพท์ ประวัติศาสตร์ศิลปะและโบราณคดี: อชาตศัตรู

พระเจ้าอชาตศัตรู ทรงเป็นกษัตริย์พระองค์ที่ 3 แห่งแคว้นมคธ (อยู่ทางตอนเหนือของอินเดีย) ทรงเป็นพระโอรสในพระเจ้าพิมพิสารและพระนางเวเทหิ ครั้งพระมารดาทรงพระครรภ์ ปรารถนาเสวยเลือดพระสวามี พระเจ้าพิมพิสารทรงรองพระโลหิตของพระองค์ให้เสวย ซึ่งโหราจารย์ได้ทำนายไว้ว่าพระโอรสจะทำปิตุฆาต

ครั้นพระโอรสเติบใหญ่ได้รับการเสี้ยมสอนจากพระเทวทัตยุยงให้ปลงพระชนม์พระบิดาของตนเองเพื่อชิงบัลลังก์ แม้แผนการล้มเหลว พระเจ้าพิมพิสารตัดสินพระทัยสละราชย์สมบัติให้กับพระโอรส ครั้นได้ขึ้นครองราชย์แล้วแต่พระเจ้าอชาตศัตรู ก็ยังถูกพระเทวทัตยุยงต่อให้สังหารบิดาตนเองอีก พระเจ้าอชาตศัตรูจึงจับพระเจ้าพิมพิสารไปจองจำ และทรมานด้วยวิธีการต่างๆ จนสิ้นพระชนม์

ภายหลังพระองค์สำนึกได้ถึงบาปหนักที่ทำกับพระบิดา จึงได้เดินตามรอยพระพุทธศาสนา และเป็นองค์เอกอัครนูปถัมภกในการสังคายนาพระไตรปิฎกครั้งที่ 1 แต่กรรมจากปิตุฆาตทำให้ไม่สามารถบวชเป็นภิกษุ หรือสำเร็จธรรมขั้นสูงได้ สุดท้ายพระเจ้าอชาตศัตรูต้องสิ้นพระชนม์ลงจากการทำปิตุฆาตของอุทัยภัทรราชกุมาร ผู้เป็นพระโอรสของพระองค์เอง